Atam Dedem Kanunu

Kanunnâmeler örfî hukuk kurallar?n?n bir araya getirildi?i eserlerdir. Osmano?ullar? kurulu?undan itibaren devlet idaresinde geleneksel hukuku uygulam??lar, fakat yaz?l? bir metin hâline getirmemi?lerdi. ?lk yaz?l? kanun metni Fatih Sultan Mehmed döneminde haz?rlanm??t?r. “Bu kanun atam ve dedem kanunudur” derken Fatih Sultan Mehmed eskiye gönderme yapmakta, “evlâtlar?m nesilden nesile bununla amel etsinler” derken de onlar?n bu kanunnameye uymalar?n? istemekte, bir bak?ma kanun yap?c?l???n? vurgulamaktad?r. Ancak devam?nda “saltanat i?lerine bu kadar nizam verildi, daha sonra gelecek evlâtlar?m da ?slah?na çal??s?nlar” derken de onlar? serbest b?rakmakta, toplatt??? ve yapt??? kanunlar?n zaman içinde de?i?tirilebilece?ini ve yenilerinin konulabilece?ine aç?k kap? b?rakmaktad?r. Bu ifadeler onun kanun anlay???n?n güzel bir yans?mas?d?r. Kanunnâme-i Âl-i Osman ve di?er bu alanda yap?lan düzenlemeler, Osman o?ullar?n?n, özellikle Fatih Sultan Mehmed’in Devlet-i Aliyye’yi nas?l sa?lam temeller üzerine oturttuklar?n?n güzel bir göstergesidir. Osmanl? kroniklerinin hemen sadece siyasi ve askeri olaylar? vermesi, devletin yap?s?ndan pek söz etmemeleri dikkate al?n?rsa, Kanunnâme-i Âl-i Osman’?n nas?l benzersiz bir kaynak oldu?u daha iyi anla??l?r. ?lk defa kar??la?t?rmal? metni verilen eserin sade ifade ve üslûbu ise, kanun yap?c?lar?na ba?ka bir aç?dan ???k tutmakta; adeta kanunlar?n herkesin anlayabilece?i tarzda olmas? gerekti?ini hat?rlatmaktad?r.